ေအာင္ျမင္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ား

 မေကာင္းျမင္တတ္သူမ်ားအဖို႔ ကိုယ့္ေခါင္းေဆာင္ မေကာင္းေၾကာင္း ေျပာေလ့ရွိသည္။ မေကာင္းလွ်င္ ဘာေၾကာင့္ ကိုယ့္အထက္ေရာက္ၿပီး ဘာလုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေနရတာလဲ ဟူေသာ ေမးခြန္းကို ေမးလွ်င္လည္း မႀကိဳက္ခ်င္ၾက၊ အမွန္မွာေတာ့ Secrets of Leadership success ႏွင့္ Sacred Leadership ကို လိုင္းေခ်ာ္ ေတြးေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ အၿမဲတမ္း မွားေတြးေလ့ ရွိၾကသည္။ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာျခင္းမွာ ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ေသာ အရည္အခ်င္း ရွိေသာေၾကာင့္သာ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သူတို႔၏ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္သာ ေခါင္းေဆာင္ေနရာတြင္ ရပ္တည္ေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈ စတိုင္ကို ျပန္ၾကည့္လွ်င္ လမ္းၫႊန္တတ္ေသာသေဘာ၊ ဦးစီးႏုိင္ေသာသေဘာ ရွိၾကသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Mentors သေဘာကို ေကာင္းေကာင္း နားလည္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ လက္ညႇိဳးၫႊန္ရာ ေရျဖစ္ေစႏိုင္သည့္သေဘာ ရွိသူမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ေခါင္းေဆာင္မည့္ အဖြဲ႕အစည္း၏ အေျခအေနကို ေကာင္းစြာ နားလည္တတ္သူမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ ေနာက္ၿပီး ပါရမီခံရွိသူ ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး Nature လား၊ Nurture လား ဆိုသည့္ ေမးခြန္းကို အၿမဲ ေမးေလ့ရွိၾကသည္။ nature ကေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲမ်ား အေလးထားၾကသည္။ သဘာဝကိုက ေခါင္းေဆာင္ပါရမီ ပါလာသည့္သေဘာ ျဖစ္သည္။ ေတာက္မည့္မီးခဲ အရွိန္ႏွင့္ တရဲရဲ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ နဂိုရွိမွ နဂိုင္းထြက္သည့္ သေဘာလည္း ျဖစ္သည္။ Nurture ကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေမြးယူျခင္း ျဖစ္သည္။ Nature က မွန္သလား၊ Nurture က မွန္သလားဟု ဆိုလွ်င္ ႏွစ္ခုစလံုး မွန္ပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈ သင္တန္းမ်ားကို တက္ေရာက္သူမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္ေသာ အရည္အခ်င္း ရွိသူမ်ားသာ တက္ေရာက္ၾကေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္ေသာ အရည္အခ်င္း ရွိသူသည္ Nature ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈ သင္တန္းအရ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေမြးထုတ္ျခင္းသည္ Nurture သာ ျဖစ္သည္။ မဆိုင္ေသာ္လည္း ဆက္စပ္မႈ ရွိပါသည္။ Nature မရွိဘဲ Nurture လုပ္ခံရျပန္လွ်င္လည္း ရြယ္ေတာ့မဟာႏြယ္၊ ညားေတာ့ေစ်းသည္ အဆင့္ေလာက္ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးသာ ရရွိပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္ အရည္အခ်င္း ရွိသူမ်ားကုိ ေလ့လာမည္ဆိုလွ်င္ သူတို႔ လုပ္ကိုင္ေနေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကို ၾကည့္ၿပီး အကဲခတ္ႏိုင္ၾကသည္ဟုလည္း ဆိုၾကပါသည္။ သူတို႔ရဲ႕ သိသာႏိုင္ေသာ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာမည္ ဆိုပါက အသိအမွတ္ျပဳတတ္ပါေစ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး၏ မလြဲမေသ လုပ္ရမည့္ တာဝန္မ်ားတြင္ Recognition ေခၚ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။ 

အလုပ္ကို အသိအမွတ္ ျပဳမွာလား၊ လူကို အသိအမွတ္ ျပဳမွာလားဟူေသာ ေမးခြန္းသည္ ထိုေခါင္းေဆာင္၏ လုပ္ေဆာင္မႈ အေပၚတြင္ မူတည္ေနသည္။ အလုပ္ကို ေမြးေသာ ေခါင္းေဆာင္သည္ တာဝန္ေက်ပြန္သူက ေျမႇာက္စားသည္။ အလုပ္တာဝန္ မေက်ပြန္သူကို သတိေပးသည္။ လူကို ေမြးေသာ ေခါင္းေဆာင္သည္ ကိုယ္ႏွင့္ တည့္သည့္လူကို ေျမႇာက္စားသည္။ မတည့္သည့္လူကို ေခ်ာင္ထိုးသည္။ ပိုစိတ္ခ်ရေအာင္ ႏွိပ္ကြပ္ထားသည္။ တစ္ဖန္ ေခါင္းေဆာင္ဆိုသည္မွာ လူေၾကာင့္ ျဖစ္လာသည္လား၊ အလုပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာသည္လား ဟူေသာ ေမးခြန္းကို လူေတြေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာသည္ဟုသာ ထင္တတ္ၾကသည္။ အမွန္ေတာ့ အလုပ္အရသာ သက္ဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္ အသီးသီးတို႔ ျဖစ္လာၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေခတ္သစ္စီးပြားေရး စနစ္တြင္ စံုစီနဖာ၊ ေတာက္တိုမယ္ရ ေခါင္းေဆာင္ဆိုသည္ကား မရွိ၊ အလုပ္ တာဝန္ဝတၱရား Division of Labour or Specialization ေပၚ မူတည္ၿပီးမွသာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာျခင္းသာ ရွိသည္။ အဖြဲ႕အစည္းမွ ျဖစ္လာေသာ ေခါင္းေဆာင္သာလွ်င္ ရွိသည္။ ထိုေခါင္းေဆာင္သည္ ထုိအဖြဲ႕အစည္း မရွိေတာ့လွ်င္ ထုိေခါင္းေဆာင္လည္း မရွိေတာ့သည့္ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို ျပန္သံုးသပ္လွ်င္ အလုပ္ကိုလည္း ေမြးရမည္။ အလုပ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ လူမ်ားကိုလည္း ေမြးရမည္သာ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ အလုပ္သပ္သပ္ ေမြးလို႔ေတာ့ မရႏုိင္ပါ။ အလုပ္ႏွင့္ တြဲၿပီး လူေမြးရပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အလုပ္သပ္သပ္ျဖင့္ လူေမြးလုိ႔ေရာ ရႏိုင္ပါသလားဟူေသာ ေမးခြန္းလည္း ရွိပါသည္။ အလုပ္သပ္သပ္ျဖင့္လည္း လူေမြး၍ ရႏုိင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ေတာ့ စိတ္မခ်ရပါ။ အဖြဲ႕အစည္း ပ်က္သြားႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕အစည္း ပ်က္သြားလွ်င္ ထုိအဖြဲ႕အစည္း၏ ေခါင္းေဆာင္လည္း မရွိေတာ့ပါ။ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္လည္း ေတြးဆစရာမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ရပ္တည္ေနေသာ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ လႈပ္ရွားေနေသာ အဖြဲ႕အစည္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ - လူ၏ ခႏၶာကိုယ္ကို အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္မည္ ဆိုလွ်င္ အစား စားေနခ်ိန္တြင္ အစားစားျခင္းႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အစိတ္အပိုင္းသည္ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာပါသည္။ ပါးစပ္၊ လက္၊ မ်က္စိ စသည့္ အပိုင္းမ်ား ျဖစ္လာပါသည္။ လမ္းေလွ်ာက္ေတာ့မည္ ဆိုလွ်င္လည္း ေျခေထာက္၊ မ်က္စိ စသည္တို႔သည္လည္း ေခါင္းေဆာင္မႈ အပိုင္းတြင္ ျဖစ္လာပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္ မည္သူက ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္မလဲ ဟူေသာ အေတြးသည္ သိပ္စဥ္းစားစရာ မလုိပါ။ အသိအမွတ္ ျပဳျခင္းႏွင့္သာ ဆိုင္ပါသည္။ စားေနခ်ိန္တြင္ စားျခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပဳသင့္ပါသည္။ 

လမ္းေလွ်ာက္ေနခ်ိန္တြင္ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပဳတတ္ရပါမည္။ စားေနခ်ိန္တြင္ ေျခေထာက္ကို ေျမႇာက္စားေနမည္၊ လမ္းေလွ်ာက္ခ်ိန္တြင္ ပါးစပ္ကို အမႊမ္းတင္ေနမည္ ဆိုပါက အသိအမွတ္ျပဳ လြဲေနပါေတာ့မည္။ ယင္းကို Leadership တြင္ Supervision Means ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။ စီမံခန္႔ခြဲတတ္ပါေစ စီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ စုေပါင္းလုပ္တတ္မႈ ရွိေစရန္ သြန္သင္တတ္ရမည္ ျဖစ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈသည္ အခ်င္းခ်င္း ရန္တိုက္ေပးတတ္လွ်င္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ကၽြမ္းက်င္သည္ဟု အရပ္စကားျဖင့္ ေျပာတတ္ပါသည္။ ယင္းသည္ ကိုုယ့္ပိုက္ကြန္ကို ကိုယ့္အတြက္ ေထာင္သည္ဟု ယူဆသူမ်ားလည္း ရွိလာပါသည္။ မည္သည့္ အယူအဆက မွန္သည္ဟု ဆိုရန္ ခက္လွပါသည္။ အေျခအေနေပၚ မူတည္ၿပီး မွန္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အခ်င္းခ်င္း ရန္တိုက္ေပးျခင္းျဖင့္ လုပ္ငန္းခြင္ကို ထိန္းထားႏိုင္သေရြ႕ေတာ့ ထိုစီမံခန္႔ခြဲမႈသည္ ေအာင္ျမင္ေနမည္သာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဂိတ္ဆံုးလွ်င္ ဒုတိယ အယူအဆသည္ မွန္လာပါေတာ့သည္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းတစ္ခုတြင္ ျဖစ္သည္။ ေၾကာ္ျငာအားျဖင့္ လႈပ္ရွားေနရေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာႏွင့္ဆိုင္ေသာ ပညာရွင္မ်ားလည္း ရွိသည္။ သတ္ပံုႏွင့္ဆိုင္ေသာ ပညာရွင္မ်ားလည္း ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လုပ္ငန္းရွင္ အေနျဖင့္ ေၾကာ္ျငာမႈ အပိုင္းတြင္ အယူအဆမ်ား၊ Customer Behavior မ်ား၊ CRM, Customer Satisfactions စသည့္ အခ်က္ေပါင္း မ်ားစြာကို ဂ႐ုစိုက္ရသည္။ မားကက္တင္းအတြက္ သူတို႔သည္ အသက္ျဖစ္သည္။ ၿပီးလွ်င္ စကားလံုးဖြဲ႕စည္းမႈ၊ က်စ္လ်စ္စြာ သတင္း အင္ေဖာ္ေမးရွင္း ေပးႏိုင္မႈ၊ ထိေရာက္စြာ သတင္းေပးႏိုင္မႈ စသည့္ အခ်က္မ်ားက ျပဳစုၿပီးလွ်င္ သဒၵါအမွား အမွန္အတြက္ သဒၵါစိစစ္ေရး အဖြဲ႕ကို ေပးလိုက္ပါသည္။ ေၾကာ္ျငာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေရး အဖြဲ႕အေနျဖင့္ သဒၵါစိစစ္ခ်ိန္ကို ေပး၍ မရပါ။လူတိုင္း ခံစားဖူးပါသည္။ သဒၵါကိုသာ ဂ႐ုစိုက္လြန္း အားႀကီးလွ်င္ အုိင္ဒီယာ ေပ်ာက္တတ္ပါသည္။ အိုင္ဒီယာကိုသာ ဂ႐ုစိုက္မည္ ဆိုလွ်င္လည္း သဒၵါ လွည့္မၾကည့္အားပါ။ ကမာၻေက်ာ္ စာေရးဆရာႀကီး ရွိတ္စပီးယားပင္လွ်င္ သူ႔နာမည္ကုိ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေရးတတ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ စာလံုးေပါင္း ၆ မ်ိဳးေလာက္ ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။ မည္သည့္ဟာ အမွန္ကိုပင္ ေျပာရန္ ခက္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ တို႔ကေတာ့ အိုင္ဒီယာလည္း ေကာင္းတယ္၊ Grammar လည္း ေကာင္းသည္ဟု ဆိုပါသည္။ အ႐ူးစကား ျဖစ္ပါသည္။ ကိုယ္ရည္ ေသြးလြန္းေသာေၾကာင့္ အ႐ူးဟု ေျပာလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ လင္းတေလာက္ေတာ့ ငွက္တိုင္းလွ႐ံုျဖင့္ ေသြးနားထင္ ေရာက္ေသာ စကားျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Specialization ဆိုတာလည္း နားမလည္၊ Division of labour ဆိုတာလည္း နားႏွင့္ေဝးေနေသာ So-called ပညာရွိမ်ား၊ ၾကက္ဆူေတာ ပညာရွိမ်ားသာ ေျပာေလ့ရွိေသာ စကားပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္ကို ေကာင္းေကာင္း နားလည္ေသာ လုပ္ငန္းရွင္သည္ ထုိပညာရွင္ ႏွစ္အုပ္စုကို စုစည္းၿပီး အသိအမွတ္ ျပဳမည့္အစား ေသြးခြဲ အုပ္ခ်ဳပ္လာေသာေၾကာင့္ တစ္အုပ္စုႏွင့္ တစ္အုပ္စု ငါႏွင့္ငါသာ ႏိႈင္းစရာမ်ား ျဖစ္လာပါေတာ့သည္။ အလုပ္မေမြးဘဲ လူေမြးေသာေၾကာင့္ အလုပ္ “က်” ၿပီး၊ လူ “ထ” လာပါေတာ့သည္။ ထုိအခါ မထိေရာက္ေသာ ေၾကာ္ျငာမ်ား၊ ပိုးသာကုန္ ေမာင္ပံု ေစာင္းမတတ္ေသာ ေၾကာ္ျငာမ်ား ျဖစ္လာပါသည္။ အဓိကေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္သည္ အလုပ္ကို မေမြးတတ္ဘဲ လြယ္ကူလြန္းသည့္ “လူူေမြး” ျခင္းကိုသာ နားလည္ေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ ယင္းကို Leadership တြင္ Management Means ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။ Supervision ႏွင့္ Management Means ထိုႏွစ္ပါး နားလည္ႏိုင္လွ်င္ေတာ့ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သည္။

Writer:  ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္စိုး (ေဘာဂေဗဒ)